فراز و فرود هایی از زندگی حسین بتهوون
گذری بر زندگی و آثار حسین واثقی پرکارترین آهنگساز
علی عظیمی نژادان
توضیح:خلاصه ای از این مقاله در ماهنامه سینمایی فیلم شماره ۵۵۱ آذر ۱۳۹۷ به چاپ رسید.
حسین واثقیدرسال ۱۳۱۴ درتبریزبه دنیا آمد.اودومین فرزند از ۸ فرزند خانواده بود؛خانواده ای که ۴ پسر و ۴ دختررا شامل می شد. واثقی زمانی که بیش از۱۱ سال نداشت پی می برد که درزمینه موسیقی کم و بیش دارای استعداد است،به خصوص علاقه خاصی به خواندن آوازداشت و بنا به گفته خودش هنگامی که در مدرسه یا کوچه ها آوازمی خواند بسیاری ازهمسن و سالهایش به دوراوجمع می شدند.نکته جالب توجه این بود که با وجود زندگی در محیط ترک زبان،واثقیازهمان ابتدابیشترعلاقمند بود که ترانه و تصنیف های فارسی بخواند تا ترانه های آذربایجانی.بهرحال حسین با ملاحظه استعداد خوبی که در خوانندگی داشت یک روزاز پدرش می خواهد که او را به کلاس موسیقی ببرد.اما پدر که در زمینه تجارت خواروبار(بخصوص برنج)فعالیت می کرد به سیاق بسیاری از پدر و مادران آن زمان به شدت با این امر مخالفت می کند و پس از اصرارفرزندش با حالتی خشمناک و تمسخرآمیز به او می گوید اگر بار دیگر از او چنین چیزی را بخواهد و در حضورش آواز بخواند سرش را خواهد برید.خود واثقی در گفت وگویی که حدود چند سال پیش با یکی از شبکه های تلویزیونی فارسی زبانداشت دراین باره حتی ابرازداشت که روزی پدرش با شنیدن آواز او دیگر تصمیم قاطع گرفت که سر او را ببرد و با کمال ناباوری با یک دست چاقو و با دست دیگر سر حسین را می گیرد که مادرش سراسیمه سر می رسد و با خواهش و التماس مانع این کار می شود. وقتی حسین به ۱۵ سالگی رسید،روزی مادرش تصمیم می گیرد که برای زیارت به مشهد برود.ناگهان ایده ای درذهن حسین جوانه می زند.او تصمیم می گیرد که هرطور شده همراه مادر برود و چون مسافران برای رسیدن به مشهد،ناگزیر باید از تهران هم عبورمی کردند واثقی مصمم می شود که پس از رسیدن به تهران همانجا بماند و دیگرمادر را همراهی نکند که البته پس ازمدتی مجبور می شود که همراه مادر به مشهد برود ولی در مسیر بازگشت از مشهد به تهران دیگر مادر را در ادامه سفر همراهی نمی کند و در این شهر می ماند.مادر هم با ملاحظه اصرار فرزند برماندن تهران در نهایت می پذیرد که حسین در تهران بماند مشروط بر اینکه از او توقع مالی نداشته باشد و همین گونه هم می شود و حسین تصمیم می گیرد که برای اقامت،مدتی را درخانه اجاره ای پسرخالههایش سپری کند با این شرط که در اجاره آن خانه شریک آنها باشد..اما واثقی پس ازمدتی کوتاه ودرحالی که بیش از ۶ کلاس درس نخوانده بود باردیگر به تبریز می رود و با اصرار او دیگر اعضای خانواده اش نیز به تهران می آیند و در خانه ای واقع در منطقه سلسبیل اقامت می کنند.بنا به گفته اسماعیل واثقی برادر کوچک تر حسین(که خود بعدها از موسیقی دانان حرفه ای کشورمان شد)حسین واثقی از همان ابتدا در تهران به کار ساعت سازی مشغول بود.اسماعیل واثقی در گفت و گویی که چند سال پیش با نگارنده داشت در عین حال افزود که اصولا برادرش،استعداد زیادی در زمینه های مختلف هنری و فنی داشت؛به طوری که او از همان دوران نوجوانی با کاغذهای مخصوص کشی،گلهای زیبایی درست می کرد و آنها را برای فروش به مغازه های مختلف می برد ودرزمینه ساعت سازی هم استعداد خوبی داشت. پدر حسین واثقی نیز پس از ورود به تهران تا مدتی همچنان درزمینه تجارت برنج فعالیت داشت اما ناگهان در سال ۱۳۳۶ فوت می کند وبا فوت زودهنگام اوعملاحسین و ۲ برادر دیگرش سرپرستی خانواده را بر عهده می گیرند و جالب آن بود که هر سه در زمینه ساعت سازی و ساعت فروشی فعالیت می کردند.بنا به قول اسماعیل واثقی یکی ازمغازه های حسین واثقی درخیابان آذربایجان در منطقه غرب تهران قرارداشت.اما چونعلاقه اصلی اوکماکان در زمینه موسیقی و خواندن آواز بود ظاهرا ازهمان دهه ۳۰ شمسی با معرفی دوستان هنرمندی که در آن دوران پیدا کرده بود در برخی سالن های نمایش خیابان لاله زار(که به شانزه لیزه تهران مشهور بود)در زمینه خوانندگی نیز فعالیت می کند و حتی برادر کوچکترش اسماعیل را هم با خودش به این سالن ها می برد تا با تمپو وتنبک گروه موسیقی آنها را همراهی کند و حتی آواز بخواند.اسماعیل واثقی از جمله بخاطر می آورد که آنها دو سه سالی در سالن تئاتر پارس برنامه هایی اجرا می کردند.همچنین بنا به گفته خود حسین واثقی او از همان میانه دهه۳۰ شمسی در برنامه کارگران رادیوهمراه با یک ارکستر آذربایجانی،آوازهای ترکی نیز می خواند ومی توان گفت که این فعالیت ها نخستین فعالیت های جدی واثقی در زمینه موسیقی بودند.همچنانکه در بیشتر منابع ذکر شده است واثقی هیچ گاه با نواختن سازی آشنا نشد و با نت خوانی نیز بیگانه بود اما برای آشنایی مختصر با مقوله ریتم و همراهی آواز با ساز مدت کوتاهی در کلاس موسیقی شاپورنیاکان شرکت کرد تا اندکی با این مقولات آشنا شود.اما یکی از کارهای موثر حسین که بر آینده هنری خودش بسیار تاثیر گذار بود،تشویق برادر کوچکترش اسماعیل برای نام نویسی در کلاس های هنرستان موسیقی ملی بود.در واقع حسین واثقی با ملاحظه استعداد خوبی که برادرش در زمینه موسیقی از خود نشان می داد به این فکر می افتد که اگر برادرش با مبانیعلمی موسیقی به خوبی آشنا شود،در آینده نزدیک می تواند به او درزمینه ساختن قطعات موسیقایی کمک کند.امری که بعدها محقق شد و می توان گفت که اگر اسماعیل واثقی نبود بخش زیادی از موفقیت ها و شهرت حسین واثقی به وجود نمی آمد.البته در سطور آینده در این زمینه بیشتر توضیح خواهیم داد.اسماعیل واثقی کوچک ترین فرزند از هشت فرزند خانواده که در سال ۱۳۲۵ متولد شده بود در سال ۱۳۳۹ به هنرستان موسیقی ملی وارد شد؛در رشته سنتور ثبت نام کرد و درسال ۱۳۴۶ از اینهنرستان فارغ التحصیل شد.معلمان سنتوروی عبارت بودند از:حسین ملک،ارفع اطرایی،محمد حیدری و فرامرزپایور.او در هنرستان از دوستان نزدیک کامبیز روشن روان و اسماعیل تهرانی محسوب می شد و این ۳ تن به همراه علی رهبری در زمره زبده ترین شاگردان هنرستان موسیقی ملی بودند هنرستانی که بخصوص در دهه ۴۰ شمسی بخاطر ریاست استاد حسین دهلوی(آهنگساز مطرح موسیقی ارکسترال ایرانی ورییس هنرستان در فاصله سالهای۱۳۵۰-۱۳۴۱) جایگاه بسیاررفیعی پیدا کرده بود.اسماعیل واثقی هنگام فارغ التحصیلی ازهنرستان به عنوان پایان نامه قطعه ای نوشت و اجرا کرد به نام «چهارمضراب برای دو سنتور و ارکستر» در مایه بیات اصفهان که نخستین قطعه ارکسترال ایرانی در فرم چهارمضراب محسوب می شود و اسماعیل با نوشتن این قطعه،درمیان هنرجویان دیگر بسیار محبوب شد و پس از ورود به دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران نیز درزمره شاگردان با استعداد در رشته آهنگسازی محسوب می شد و اوبه همراه دو یار دیگرش یعنی روشن روان و تهرانی از شاگردان خوب هنرمندانی چون: توماس کریستین داوید،هرمز فرهت وعلی رضا مشایخی بودند.بنابراین وجود چنین برادری با اینگونه موقعیت تحصیلی موهبتی برای حسین واثقی بود تا بتواند ملودی هایی را که در ذهنش می پروراند و با دهان می خواند و یا با ضرب اجرا می کرد توسط اسماعیل به خط نت تبدیل و برای ارکستر تنظیم شود.بخصوص این مساله در مورد برخی از موسیقی های فیلم که صرفا موسیقی های ترانه ای محسوب نمی شدند بلکه باید کاملا در چارچوب قطعاتی ارکسترال و بعضا افکتیو اجرا می شدند بیشتر صدق می کند.اما حسین واثقی پیش ازآنکه با برادرش اسماعیل همکاری جدی خود را آغاز کند تصمیم گرفته بود که برخی از ملودی های ساخته خودش را با صدای خود و با کمک چند نوازنده در استودیو ضبط کند تا ازرادیو پخش شوند یا به صورت صفحه منتشر شوند که از جمله مهم ترین آنها می توانیم به ترانه های مادر(با شعری از ابراهیم خورشیدی) و چشم به راه(با شعری از آزاد) اشاره کنیم.یکی از نخستین ملودی های ساخته او دردهه ۴۰ تصنیفی بود به نام «شکوه لحظه های آشنایی» با ترانه ای از زارعی در دستگاه شور که با این مطلع آغاز می شد:«چرا یک دم کنار من نمی مانی/چرا همچون نسیم از من گریزانی».واثقی برای ضبط این قطعه به استودیو می رود تا آن را با صدای خودش ضبط کند که به صورت تصادفی با حسین خواجه امیری(ایرج) مواجه می شود و او با شنیدن این ترانه با صدای واثقی به وی پیشنهاد می کند که خواندن این تصنیف را به وی محول کند.حسین واثقی خود در مصاحبه ای در این باره گفت که ایرج از وی می پرسد که هزینه ارکستر و ضبط این اثر چقدر می شود و او می گوید:۶۰۰ تومان.ایرج درجا به واثقی ابراز می کند که حاضر است به او ۲۰۰۰ تومان بدهد تا اجازه خواندن این اثر را به او بدهد مشروط بر اینکه واثقی آهنگ دیگری را نیز برایش بسازد تا بتواند آنها را در قالب صفحه گرامافون به بازارعرضه کند که واثقی نیزچنینمی کند و درعرض ۳-۲ ساعت ملودی دیگری نیز می سازد که بعدها به نام «بدو درو واکن»مشهور شد با مطلع:«دیگه توی این خونه دلم تنگ اومد/بدو درو واکن صدای زنگ اومد»با ترانه ای از رضا شمسا در دستگاه سه گاه.پس از این دو اثر،حسین واثقی ملودیهای بسیاری را برای ایرج ساخت که بیشتر آنها در چارچوب موسیقی های ترانه ای در برخی از فیلم های سینمایی پیش از انقلاب به گوش مخاطبان رسید که از جمله مشهورترین آنها می توان به موسیقی های فیلم های جوانمرد(۱۳۵۳ به کارگردانی مهدی ژورک)،سلام برعشق(۱۳۵۳ به کارگردانی عزیزالله بهادری) و مواظب کلات باش(۱۳۵۳ به کارگردانی رضا میرلوحی) و علی سورچی(۱۳۵۱-ساخته رضا صفایی)اشاره کنیم.بخصوص در اینجا می توانیم به ترانه های «عشقم کشیده» و «قسم» در فیلم جوانمرد اشاره کنیم که در مایه دشتی و شور و با شعری ازرضا شمسا ساخته شده اند.از دیگر ثمرات همکاری حسین واثقی با ایرج می توان به این کارها نیز اشاره کرد:غزال وحشی(با شعری از رضا شمسا در دستگاه سه گاه)،قسمت من غم بود(با شعری از محمد علی شیرازی و درمایه دشتی)،جدایی(با شعری ازمشفق کاشانی در دستگاه شور)،تو رو دعا می کنم(با شعری از رضا شمسا در دستگاه شور)،پرستو( با شعری از رضا شمسا در دستگاه شور)،بهاری ندارم یا چلچله(در مایه شوشتری)،اومده بهار(با شعری از هوشمند لنگرودی در دستگاه سه گاه)و.لازم به ذکر است که تقریبا تمامی ملودی هایی که حسین واثقی برای ایرج و عهدیه بدیعی در فیلمهای سینمایی ساخته است به دلیل ساختار ساده شان با همکاری چند نوازنده و بدون تنظیم حرفه ای ساخته شده اند.از جمله مشهورترین ترانه هایی که واثقی در برخی از فیلم های ایرانی برای عهدیه بدیعی ساخته است می توان به ترانه های فیلم اوستا کریم نوکرتیم(ساخته محمود کوشان-۱۳۵۳) و فیلم قایقرانان با همراهی عارف(ساخته رضا صفایی-۱۳۵۱)اشاره کنیم.اصولا یکی از ویژگی های موسیقی های ساخته حسین واثقی بخصوص موسیقی های ترانه ای او در ریشه داشتن بیشتر آنها در فضای موسیقی دستگاهی ایرانی نهفته است.به طوری که این مساله حتی در بسیاری از همکاری های وی با خوانندگان نا آشنا با موسیقی ایرانی نیز ملاحظه می شود که از جمله مهمترین آنها می توان به ترانه خار(با شعری از مسعود هوشمند و با صدای داریوش)اشاره کرد که البته این ترانه توسط اسماعیل واثقی تنظیم شده و در مایه شورودشتی است و حتی بخاطر استفاده از ساز تار درقسمت هایی که لازم بوده از فواصل ریزپرده نیز استفاده شده است.اما نخستین فعالیت حسین واثقی درعرصه موسیقی فیلم مربوط می شود به فیلم خشم عقاب ها(۱۳۴۹) به کارگردانی ایرج قادری بر اساس نوشته ای از فریدون گله و با شرکت:ایرج قادری،ناتاشا و آرمان که در آن فیلم،واثقی بر اساس اشعاری از زارعی ترانه هایی را برای رامش و زمانی می سازد.البته صرف نظر از دو ترانه ای که در این فیلم اجرا شدند بخش اعظم موسیقی های متن این فیلم توسط احمد خانزادی انتخاب شدند.اما یکی از نخستین فعالیت های جدی حسین واثقی در عرصه موسیقی فیلم در همین سال ۱۳۴۹ اتفاق افتاد؛درفیلمی به نام کوچه مردها ساخته سعید مطلبی.در این فیلم هنرپیشگان مشهوری چون فردین،پوری بناییوایرج قادری بازی می کردند و تم اصلی فیلم به سیاق بسیاری از فیلم های آن زمان سینمای ایران بر رویارویی و جدال عده ای از لوطی مسلکان با جاهلان اختصاص دارد و به همین دلیل موسیقی متن این فیلم متناسب با سوژه اصلی از فضای موسیقی زورخانه ای وام گرفته شده است.در واقع تم اصلی موسیقی این فیلم متاثرازفضای موسیقی متن فیلم قیصر(به آهنگسازی منفرد زاده) دارای ضرب آهنگ دو چهارم یعنی یکی از ضرب آهنگ های متعارف موسیقی های زورخانه ای و در مایه شور و دشتی است. تیتراژ این فیلم نیز زمانی آغاز می شود که تعدادی از جاهلان،مشغول قدم زدن در خیابان های محله هستند و عرض اندام می کنند.در این صحنه آنسامبل سازهای زهی همراه با ضرب زورخانه ای شروع به نواختن می کنند که در قسمتی از آن از سازهای قانون و فلوت نیز استفاده شده است.البته با توضیحاتی که پیشتر دادیم مشخص می شود که سازنده واقعی موسیقی متن این فیلم اسماعیل واثقی بوده است چرا که اصولا قسمت های غیر ترانه ای موسیقی فیلم نمی توانست توسط فردی ناآشنا با مبانی علمی موسیقی تصنیف شود و اسماعیل واثقی نیز در گفت و گویی که با نگارنده در این زمینه داشت تصریح کرد که صرف نظر از موسیقی های ترانه ای،کل موسیقی متن این فیلم به ایشان تعلق دارد و نقش حسین واثقی درموسیقی متن این فیلم بیشتر درزمینه تعیین دقیق زمان بندی صحنه ها بوده است. در تیتراژ این فیلم تنها نام حسین واثقی به عنوان سازنده موسیقی متن فیلم ذکر شده است و البته نام همایون خرم و اسفندیار منفرد زاده نیز به عنوان سازنده آهنگ ها آمده است که با توضیحاتی که بعدها داده شد مسلم گشت که اولا منفرد زاده هیچ نقشی در ساختن ترانه های این فیلم که توسط ایرج و مهتاب خوانده شده اند ندارد و همایون خرم نیز فقط سازنده ملودی زیبا و تاثیرگذار دوستی(با شعری از تورج نگهبان)است.بنابراین ترانه های دیگر فیلم نیز توسط حسین واثقی ساخته شده است.می توان گفت که سال ۱۳۵۰ سرآغاز فعالیت های مستمر و پرکارحسین واثقی درعرصه موسیقی فیلم است که از این سال تا سال۱۳۵۶ وی برای بیش ازصد فیلم چه به صورت موسیقی ترانه ای و چه به صورت موسیقی متن به مفهوم دقیق کلمه آهنگ سازی می کند.با مروری بر مجموعه کارهای واثقی در عرصه موسیقی فیلم متوجه می شویم که این کارها مجموعه نسبتا متنوعی را دربر می گیرند.در برخی از آنها با توجه به تم اصلی آن فیلم ها که کم و بیش در فضای فیلم های جاهلی وموضوعات متناسب با طبقات جنوب شهر تهران سیر می کنند از ریتم ها و فضاهای موسیقی های زورخانه ای و با همراهی سازهایی چون:آنسامبل زهی،تنبک و بعضا قانون استفاده شده است مانند فیلم هایی چون:زیر بازارچه(رضا صفایی-۱۳۵۰)،حیدر(فریدون ژورک-۱۳۵۰)،نقره داغ(ایرج قادری-۱۳۵۰)،صلات ظهر(سعید مطلبی-۱۳۵۲)،پیشکسوت(رضا فاضلی-۱۳۵۵)و….اتمسفر و فضای موسیقی متن بسیاری از این دسته فیلم ها مانند نقره داغ بدون تردید تحت تاثیر موسیقی متن فیلم قیصر ساخته منفرد زاده ساخته شده اند. در دسته دیگری از این فیلم ها با توجه به تم حادثه ای و ماجراجویانه آنها،واثقی موسیقی متن فیلم ها را در چارچوب این فضاها تصنیف کرده است مانند موسیقی فیلم هایی چون: مرگ در باران(ساخته ساموئل خاچیکیان-۱۳۵۳).واثقی در برخی دیگر از ساخته های خود در این عرصه از فضای موسیقی های حماسی استفاده کرده است مانند موسیقی بوسه بر لب های خونین (خاچیکیان-۱۳۵۲)در برخی دیگر از موسیقی ها او با توجه به سوژه کمیک وطنز فیلمها از فضای موسیقایی فانتزی و طنزاستفاده کرده است مانند موسیقی فیلم هایی چون:یک چمدان سکس(محمد متوسلانی-۱۳۵۰) و یک ملیونر و دومفلس(محمد متوسلانی-۱۳۵۱).دسته دیگری از موسیقی های متنی که توسط واثقی ساخته شده اند موسیقی هایی برگرفته از ترانه های موسیقی های مردم پسندی(پاپ) با ارکستراسیون نوین هستند که اختصاصا برای آن فیلم ها توسط وی با همکاری برادرش اسماعیل واثقی ساخته شده اند.از جمله این کارها می توان به موسیقی متن فیلم هایی چون:عطش(ایرج قادری-۱۳۵۱)،فتنه چکمه پوش(همایون بهادران-۱۳۵۱)،نامحرم(اسماعیل پورسعید-۱۳۵۲)،بی حجاب(ایرج قادری-۱۳۵۲)،مکافات(کامران قدکچیان-۱۳۵۲)،بوسه بر لب های خونین(ساموئل خاچیکیان-۱۳۵۲)،ماجراجویان خشن(مهدی رییس فیروز-۱۳۵۳)،هوس(ایرج قادری-۱۳۵۴)،تعصب(تقی مختار-۱۳۵۴)،کمین(کامران قدکچیان-۱۳۵۴)چلچراغ(خسرو پرویزی-۱۳۵۵) و… اشاره کرد.لازم به ذکر است که بسیاری از خوانندگانی که بعدها از مشهورترین افراد درعرصه موسیقی پاپ شدند برای نخستین بار صدایشان در موسیقی های متن فیلم هایی به گوش مخاطبان رسید که حسین و اسماعیل واثقی سازنده و تنظیم کننده آنها بودند که از جمله مهمترین آنها می توان به ابی(در فیلم هایی چون عطش و بی حجاب)،مرتضی(در فیلم هایی چون بوسه بر لب های خونین و نامحرم)و شاهرخ(در سریال غریبه و فیلم شهر شراب)اشاره کرد.دسته دیگری از موسیق های ساخته واثقی در فیلم ها دارای تم هایی برگرفته از موسیقی های عربی است مانند موسیقی های فیلم های:مرغ همسایه(محمود کوشان-۱۳۵۳)،بنده خدا(رضا صفایی-۱۳۵۳) و رامشگر(رضا صفایی-۱۳۵۵).گفته شد که در ساخته شدن بسیاری از موسیقی متن هایی که نام حسین واثقی به عنوان آهنگساز در تیتراژ فیلم ها ذکر شده است اسماعیل واثقی نیز دخالت داشت و می توان گفت که در بیشتر مواقع نقش اسماعیل واثقی اساسی تر بود.اما هم به دلیل اینکه حسین برادر بزرگ تر خانواده بود و تا مدت ها سرپرستی خانواده اش را برعهده داشت و هم به دلیل کم علاقگی اسماعیل به ثبت نامش در کارهایی که چندان به آنها علاقه نداشت باعث شد که نقش مهم اسماعیل واثقی درساختن و تنظیم بسیاری از موسیقی های متن فیلم ها و حتی ترانه های پاپ در دوران پیش از انقلاب به دست فراموشی سپرده شود و حتی برخی از آثاری که تماما توسط اسماعیل ساخته شده است به نام حسین واثقی ثبت شود که از جمله مهمترین آنها می توانیم به موسیقی متن فیلم سه ماه تعطیلی(۱۳۵۶-شاپورقریب)و ترانه چرا چرا اشاره کنیم.ترانه چرا چرا برای نخستین بار درفیلم بی حجاب توسط ابراهیم حامدی ساخته شد و تماما ساخته اسماعیل واثقی است.فیلم سه ماه تعطیلی همراه با دو فیلم دیگر قریب یعنی«حسنی» و«هفت تیرهای چوبی» در زمره فیلم هایی بودند که به سفارش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ساخته شدند و در این فیلم اسماعیل واثقی به تنهایی موسیقی متن آن را ساخت.تا آنجایی که نگارنده اطلاع دارد تنها در شناسنامه دو فیلم نام اسماعیل و حسین واثقی به صورت مشترک به عنوان سازندگان موسیقی متن فیلم ها ذکر شده است یکی در فیلم میعادگاه خشم(سعید مطلبی-۱۳۵۰) و دیگری در فیلم بی حجاب(ایرج قادری-۱۳۵۲).البته در تیتراژ فیلم بی حجاب پس از ذکر نام حسین واثقی به عنوان آهنگساز موسیقی متن فیلم نام فرشاد(که اسم مستعار اسماعیل واثقی بوده است)به عنوان تنظیم کننده قطعات ذکر شده است و در فیلم میعادگاه خشم نام حسین و اسماعیل واثقی همراه با یکدیگر به عنوان سازندگان موسیقی متن فیلم ذکر شده است.در این فیلم که سوژه اش برگرفته از فیلم سینمایی مشهور وسترنی به نام آخرین قطار گان هیل(ساخته جان استرجز-۱۹۵۹)با شرکت هنرپیشگانی چون:کرک داگلاس وآنتونی کویین است،بازیگرانی چون:فردین،داود رشیدی،ایرج قادری،ارغوان و بهزاد فراهانی ایفای نقش می کنند.موسیقی تیتراژ این فیلم در دستگاه چهارگاه و با یکی از ضرب آهنگ متداول موسیقی های زورخانه ای(یعنی دو چهارم)نواخته می شود.این موسیقی با نوای ساز هورن آغاز می شود که نشانه ای از اعلام خطر و بروز اتفاق ناگهانی است و سپس موسیقی با استفاده از آنسامبل زهی و سازهای بادی برنجی و تنبک ادامه پیدا می کند.بن مایه اصلی این موسیقی از یکی از تم های معروف موسیقی های تعزیه ای وام گرفته شده است که معمولا با شعر:«صبح فردا بدنش زیر سم اسبان است…نکن ای صبح طلوع و…»خوانده می شود.یکی دیگر از موسیقی های متن متفاوتی که در آن نام حسین واثقی به عنوان آهنگساز همراه با آهنگسازی به نام پیتر توماس ذکر شده است موسیقی متن فیلم شیرخفته ساخته محمود کوشان است که در سال ۱۳۵۵ ساخته شده است.موسیقی تیتراژ این فیلم که البته بی شباهت به فضای موسیقایی برخی دیگر از ساخته های حسین واثقی در فیلم های دیگر نیست البته با ارکستراسیون مناسب تری اجرا شده است و در مایه دشتی است و به احتمال قوی توسط اسماعیل واثقی ساخته و تنظیم شده است.از پیشینه و رزومه پیتر توماس نیز اطلاعی نداریم و بعید نیست که نام مستعار آهنگساز دیگری باشد. در دوران پس از انقلاب حسین واثقی در سال ۱۳۶۱ از ایران خارج شد و ابتدا چند سالی را در شهر وین اتریش سپری کرد و پس از مدتی به لس آنجلس و اطراف آن رفت ودرآنجا نیز فعالیت های خود را در زمینه ساختن موسیقی پاپ ادامه داد.وی پس از ابتلا به بیماری قند وقانقاریا وخیم شدن حالش در سال ۱۳۷۲ بار دیگر به ایران بازگشت و با وجود حال نه چندان مناسبش باردیگر فعالیت های هنری خود را در وطن با ساختن موسیقی متن فیلم هایی چون:حامی(قدرت الله صلح میرزایی-۱۳۷۳)،مرضیه(اسفندیار شهیدی-۱۳۷۳) و حالا چه می شود( محمد جعفری-۱۳۷۳)ادامه داد اما بخاطر عود کردن بیماری دیگر موفق به ادامه این کار نشد.او بخاطر داشتن این دو بیماری مجبور شد که پاهای خود را قطع کند و اواخرعمرش را در بیمارستان سالمندان سپری کرد و سرانجام در ۱۵ بهمن ۱۳۸۶ در ۷۲ سالگی درگذشت و به این ترتیب عمر پرکارترین سازنده موسیقی متن و سازنده صدها ترانه پاپ در موسیقی ایران به پایان رسید.نام و یادش همواره گرامی باد.به عنوان بخش آخر این مقاله شاید بد نباشد که به برخی دیگر از مهمترین ساخته های حسین واثقی در عرصه ملودی سازی بر اساس نام خوانندگان مختلف اشاراتی بکنیم اشاراتی بکنیم.۱)نعمت آغاسی:گل پونه( با ترانه ای از:رضا شمسا)،دو دیوانه(با ترانه ای از رضا شمسا)،مرگ که مهربونه(با ترانه ای از ایرج جنتی عطایی)،خواستگار(با ترانه ای از جنتی عطایی)،نه والله(با ترانه ای از رضا شمسا)
۲)ابی:عطش(با ترانه ای ازمسعود هوشمند و تنظیم اسماعیل واثقی) اجرا شده در فیلم عطش
۳)پروا:از این لحظه از این ساعت و سوتش کن فوتش کن(با ترانه ای از مسعود هوشمند) اجرا شده در فیلم اوستا کریم نوکرتیم.
۴)داریوش:خار(با ترانه ای از مسعود هوشمند و تنظیم اسماعیل واثقی)
۵)رامش:قلب من چه جوری می زنه(با ترانه ای از حسین واثقی) و خدایا(با ترانه ای از رضا شمسا)، لب لب من(با ترانه ای از پرویز وکیلی) و گلعشق
۶)امیر رسایی:یک قصه خوب،چی می شه و مهتاب خوش آمدی( ترانه هر سه از رضا شمسا)
۷)سامان:الهه عشق(با ترانه ای از حسین واثقی و تنظیم فرهاد بشارتی)
۸)مهدی سپهر:تو را می پرستم(با ترانه ای از مسعود هوشمند)
۹)ستار:خواستگاری و رقیب( هردوبا ترانه ای از حسین واثقی و تنظیم داود اردلان)
۱۰)شاهرخ:غریبه و چی می شد( هردو با ترانه ای از مسعود هوشمند)
۱۱)شهره صولتی:عیدی(با ترانه ای از حسین واثقی و تنظیم:کاظم عالمی)
۱۲)شهرام صولتی:مگه می شه(با ترانه ای از بیژن سمندر) و شب بخیر(با ترانه حسین واثقی و تنظیم محمد مقدم)
۱۳)حمید شب خیز:جنس غم(با ترانه ای از سیروس الوند)
۱۳)عارف:قصه اتل متل(با ترانه ای از مسعود هوشمند)،سراب(که به عنوان موسیقی پایانی فیلم سراب ساخته فریدون ژورک خوانده شد)،آفتابی می شه مهتابی می شه(به همراه گوگوش و با ترانه ای از پرویز وکیلی)،قایقرانان(به همراه عهدیه در فیلمی به همین نام)
۱۴)عمادرام:قصه شهر غم(با ترانه ای از مسعود هوشمند)
۱۵)عهدیه:آتش بس(با ترانه ای از رضا شمسا)،آشفته و هرچه دارم از تو دارم(هردو با ترانه مسعود هوشمند)،عید اومد بهار اومد و(با ترانه رضا شمسا)،لب و لب(با ترانه حسین واثقی)،بیا ای آشنا وچی بگم( هردوبا ترانه ای از مسعود هوشمند)،آقا خوشگله و زن و زندون( هرسه با ترانه ای از محمد علی شیرازی)،آهنگ های فیلم های اوستا کریم نوکرتیم،مهدی فرنگی و قایقرانان(با همکاری عارف)،حسین آژدان،توبه و…
۱۶)فریدون فروغی:فتنه چکمه پوش(با ترانه ای از مسعود هوشمند در فیلمی به همین نام.
۱۷)کامران:پشت و خنجر(با ترانه ای از مسعود هوشمند)
۱۸)گوگوش:بگو بگو چرا تنهام گذاشتی و از همه رنگ( هردو با ترانه ای از پرویز وکیلی)،گوش شیطون کر(با ترانه ای از پرویز افشار پور)،آفتابی می شه مهتابی می شه(ترانه ای از پرویز وکیلی و همراهی عارف)
۱۹)ناصر مسعودی:بازم که قهری(با ترانه ای از رضا شمسا)
۱۸)مارتیک:نگو دیره و تعبیر(هردو با ترانه ای از امیر و تنظیم:منوچهر چشم آذر) و نیاز(با ترانه ای از استاد محمد و تنظیم منوچهر چشم آذر)
۱۹)مرتضی:کوه غم(با ترانه مسعود هوشمند و تنظیم اسماعیل واثقی که در فیلم چلچراغ ساخته خسرو پرویزی خوانده شد)،زخمی(با ترانه ای از هوشمند و تنظیم اسماعیل واثقی که در فیلم کمین ساخته کامران قدکچیان خوانده شد)،تقدیر(با ترانه ای از هوشمند و تنظیم اسماعیل واثقی که در فیلم مشکی ساخته ناصر محمدی خوانده شد)،بوسه بر لب های خونین و شلاق(هردو با ترانه ای از هوشمند که در فیلم بوسه بر لب های خونین ساخته ساموئل خاچیکیان خوانده شد)،ترانه تیتراژ فیلم نامحرم،یک دست صدا نداره(با ترانه ای از هوشمند)
۲۰)ایرج مهدیان:پری خوشگله(با ترانه ای از هوشمند)
۲۱)جلال همتی:بچه کرد
۶ لایک شده
